In de vorige afleveringen hebben we gecirkeld rondom drie aspecten van het leven: ethisch verlangen, intrinsieke verbondenheid en het persoonlijk wilsbesluit. Juist omdat dit zuiver kwalitatieve en daarmee ongrijpbare aspecten zijn, hebben we moeten zoeken naar woorden om erbij in de buurt te komen. Dat is fascinerend maar ook moeilijk en bevreemdend. Daarom behandelen we in deze aflevering een aantal overkoepelende vragen die dit alles oproept.
Vanwaar de relevantie van zuiver kwalitatieve aspecten van het leven? Waarmee staan ze in contrast en wat is er nou zo revolutionair aan? Wat is de onderliggende relatie tussen de kwalitatieve aspecten van het leven? En: wat is het praktische nut van de nieuwe invalshoeken?
De podcast is hieronder te beluisteren.
Een versie van deze podcast met verhelderende sheets is te vinden op
Youtube.
De podcast is ook te beluisteren via Apple Podcasts en Spotify (zie hieronder).
Als je de volgende afleveringen niet wilt missen, abonneer je dan op de maandelijkse nieuwsbrief of volg de podcastserie op een van de bovengenoemde platforms.
Hieronder staat een korte inleiding op deze podcast.
De relevantie, revolutie en onderliggende relatie van de kwalitatieve aspecten van het leven laten zich vatten in één woord: geestkracht. Verlangen, verbondenheid en wilskracht zijn alle drie uitingen van geestkracht en brengen een permanente revolutie teweeg: ze doorbreken telkens onze automatismen en maken ons gevoelig voor betere vormen van samenleven.
Het is moeilijk voor te stellen, maar ruim een eeuw geleden dachten de meeste gestudeerde mensen dat de ketting van oorzaak en gevolg de allesbeheersende wetmatigheid was in de wereld. Alles gebeurt noodzakelijk.
Tegelijkertijd zijn er altijd van die randfiguren die de wetmatigheden ter discussie stellen, zowel intellectueel als ethisch. Zoals Leo Tolstoj, die onvermoeibaar tegen zijn eigen gevestigde orde begint te schoppen. En die enkele decennia later Mahatma Gandhi en Martin Luther King inspireert om hetzelfde te doen, twee outsiders die tot verbazing van de zittende leiders het kolonialisme en racisme grotendeels kapot krijgen, nota bene zonder geweld.
Relevantie
Als het mogelijk is om op zo’n grote schaal ethisch verlangen, onderlinge verbondenheid en wilskracht aan te wakkeren en levend te houden, dan kan het toch zeker óók op kleine schaal, in ons eigen leven en in onze omgeving. De moeilijkheid is natuurlijk dat het geloof in wetmatigheden anno nu helemaal niet weg is, integendeel. Ook vandaag de dag hebben veel mensen het gevoel dat we in de ijzeren greep van de wet van oorzaak en gevolg leven. Bijvoorbeeld omdat we denken dat uiteindelijk alles herleidbaar is tot stofjes en wetmatigheden.
En dus is het nog stééds nuttig, relevant en nodig om wetmatigheden ter discussie te stellen. En dus is er nog stééds een wereld te winnen als we de zuiver kwalitatieve aspecten van het leven zouden herontdekken en herwaarderen, in ons leven en in beleid.
Revolutionaire gevolgen
Daarom gaan we in de eerste helft van deze podcast nog eens héél goed na wanneer en hoe we geestkracht vinden in ons leven. We doen dit aan de hand van concrete beelden. In de kern is het antwoord op deze vraag: we vinden geestkracht op doorleefde momenten, als we de aandacht afwenden van de uitingsvorm van ons handelen en richten op de betekenis ervan.
Hierbij zullen we ingaan op de ontdekking van de natuurkundige Niels Bohr dat complementariteit een fundamenteel kenmerk van de natuur blijkt te zijn. Vervolgens zullen we ontdekken dat er een opvallende parallel bestaat met de werking van de psyche, zoals beschreven door de psycholoog William James. En dan duikt er nota bene nóg een frappante parallel op, en wel in de kenschets van een écht gewilde handeling van de filosoof Ludwig Wittgenstein. Op grond van deze parallellen leren we begrijpen dat het niet overdreven is om te stellen dat wat Bohr, James en Wittgenstein proberen te tonen, ronduit revolutionair is.
Toepassing in de praktijk
Complementariteit van geestelijk begrijpen en cognitief begrijpen is een essentieel kenmerk van de natuur en van de psyche, maar nog niet van onze levenswijsheid en van ons onderzoek en beleid. In de tweede helft behandelen we daarom een aantal praktijkvoorbeelden over de toepassing van een complementaire aanpak met kwantitatieve én kwalitatieve methoden in onderzoek en beleid.
Wil je de volgende podcast niet missen? Abonneer je dan op de maandelijkse nieuwsbrief of volg de podcastserie op Soundcloud, Spotify, Apple Podcasts of Youtube.
